Scholing voor leraren
Geïntegreerde lerarenopleiding Effectief leraren opleiden betekent dat aanstaande leraren die vaardigheden verwerven die nodig zijn om het leren van leerlingen te bevorderen. Daarvoor is nodig dat zij optimaal gelegenheid krijgen om zich voor te bereiden op het lesgeven en achteraf op hun praktijkervaringen te reflecteren. Hiervoor is de bekende “reflectiecirkel” van prof. dr. Fred Korthagen en zijn didactiek van het realistisch opleiden bedoeld. Effectief en reflectief leren in de lerarenopleiding vraagt om expliciete opleidingsdoelen, die wetenschappelijk zijn onderbouwd en geconcretiseerd in een samenhangend curriculum. Zo’n geïntegreerde lerarenopleiding” is mogelijk via een doordachte afstemming tussen verschillende soorten studieonderdelen: vakstudie; mondelinge en schriftelijke taalbeheersing; algemene didactiek; vakdidatiek; stages en afstudeerproject. Samenhang in het curriculum is te bereiken door afstemming tussen praktijk en theorie, dat wil zeggen door: regelmatige afwisseling tussen perioden waarin praktisch oefenen resp. inhoudelijke studie en verdieping centraal staan, gelegenheid om te bestuderen wat voor uitwerking het eigen onderwijsgedrag op de leerlingen heeft (vgl. Verbeeldend Leren door Leraren), samenwerking en feedback, zowel in plenaire als in kleine groepen en begeleiding zowel in de school als in het opleidingsinstituut. Het is niet zo dat “praktijk” alleen in de school aan bod komt en “theorie” alleen in het opleidingsinstituut, integendeel. In een effectieve lerarenopleiding gaan oefenen en studeren op beide plekken samen. Waar het om gaat is dat het leren plaats vindt in opeenvolgende cycli van studeren en lessen voorbereiden, die vervolgens uitvoeren en kritisch terugblikken op de opgedane praktijkervaringen. Daartoe moet het curriculum cyclisch geprogrammeerd zijn, zodat inductief en deductief leren elkaar afwisselen en aanvullen. Leren van praktijkervaringen en leren door theoretische studie gaan elkaar dan versterken. Met mijn promotieonderzoek heb ik aangetoond dat opleiden volgens de bovenstaande principes leidt tot meer gevarieerde en activerende vormen van lesgeven in de beroepspraktijk. Het wetenschappelijke artikel hierover Can Teacher Education Make a Difference? werd onderscheiden met de Exemplary Research Award van de American Educational Research Association (AERA). Zie ook mijn keynote lezing voor de Noorse Onderzoeksraad. De uitkomsten van dit onderzoek zijn in praktijk gebracht in het geïntegreerde curriculum dat onder mijn inhoudelijke verantwoordelijkheid is ingevoerd in de tweedegraads lerarenopleidingen in Gelderland. Hier is voor het eerst in Nederland de lio-stage ingevoerd. Uit dit ontwikkelwerk is mijn handboek Voor de klas voortgekomen.